Jaap Krater, Buiten de Orde, Herfst 2008 – Ik denk dat ik niet de enige ben die de afgelopen maand is gaan duizelen van de hoeveelheid nullen die me om de oren vliegt. Fascinerend om te zien hoe ze binnen no time honderden milarden euro’s, dollars, ponden uit de kast kunnen trekken voor maar één nogal abstract doel, het herstellen van vertrouwen tussen banken onderling, zodat banken weer kunnen gaan lenen aan elkaar en aan huiseigenaren en bedrijven.
Waar komt dat geld vandaan: door nieuwe obligaties uit te schrijven, die dan weer gekocht worden door landen die veel exporteren naar het Westen, vooral het midden oosten en China. De staatsschulden worden niet alleen groter, ook moet de rente omhoog op obligaties (om genoeg kopers te vinden), waardoor de totale rentebetalingen nog verder omhoog schieten. Een korte-termijnoplossing die op wat langere termijn de kans dat de westerse economie in een dramatische depressie beland alleen maar meer vergroot. Hier komt de ironie – als er nog meer geleend gaat worden om te proberen de economie in gang te houden, bestaat de mogelijkheid dat westerse landen langzaamaan in een derde-wereld achtige situatie terechtkomen – niet genoeg over houden na het betalen van de rente om nog te investeren, laat staan af te lossen. Als je geluk hebt komt er nog eens wat deflatie overheen waardoor het nog moeilijker wordt de staatschuld te bekostigen. Zover is het nog niet, maar wanneer ik mensen een paar jaar geleden uitlegde dat de Amerikaanse vastgoedbubbel binnenkort zou kunnen imploderen en dat dit tot een recessie zou leiden (zie ‘Dossier: consequenties van de olieproductiepiek’, Buiten de Orde, winter 2005) hadden ze meestal ook zoiets van: waar heeft ie het over. Read More
Robert Lagendijk, 