Saving Iceland

Jaap Krater, Buiten de Orde, Herfst 2008 – Ik denk dat ik niet de enige ben die de afgelopen maand is gaan duizelen van de hoeveelheid nullen die me om de oren vliegt. Fascinerend om te zien hoe ze binnen no time honderden milarden euro’s, dollars, ponden uit de kast kunnen trekken voor maar één nogal abstract doel, het herstellen van vertrouwen tussen banken onderling, zodat banken weer kunnen gaan lenen aan elkaar en aan huiseigenaren en bedrijven.

Waar komt dat geld vandaan: door nieuwe obligaties uit te schrijven, die dan weer gekocht worden door landen die veel exporteren naar het Westen, vooral het midden oosten en China. De staatsschulden worden niet alleen groter, ook moet de rente omhoog op obligaties (om genoeg kopers te vinden), waardoor de totale rentebetalingen nog verder omhoog schieten. Een korte-termijnoplossing die op wat langere termijn de kans dat de westerse economie in een dramatische depressie beland alleen maar meer vergroot. Hier komt de ironie – als er nog meer geleend gaat worden om te proberen de economie in gang te houden, bestaat de mogelijkheid dat westerse landen langzaamaan in een derde-wereld achtige situatie terechtkomen – niet genoeg over houden na het betalen van de rente om nog te investeren, laat staan af te lossen. Als je geluk hebt komt er nog eens wat deflatie overheen waardoor het nog moeilijker wordt de staatschuld te bekostigen. Zover is het nog niet, maar wanneer ik mensen een paar jaar geleden uitlegde dat de Amerikaanse vastgoedbubbel binnenkort zou kunnen imploderen en dat dit tot een recessie zou leiden (zie ‘Dossier: consequenties van de olieproductiepiek’, Buiten de Orde, winter 2005) hadden ze meestal ook zoiets van: waar heeft ie het over. Read More

Buiten de Orde, Herfst 2008 – Deze zomer hield Saving Iceland voor het vierde jaar op een rij een direct actiekamp in de IJslandse Wildernis. Drie weken lang verbleven wij bij Hellisheiði, waar Reykjavík Energy de explotatie van de geothermische uitbreidt om energie te kunnen leveren aan de aluminium smelters. Ons kampement was opgeslagen tussen een geweldige omgeving van heuvels en lavavelden. Waar op de ene plek de grond stoomt en warmwaterbronnen omhoog borrelen in kleine meertjes liggen deze soms op slechts enkele meters van ijskoude rivieren. Een bizar, prachtig en uniek landschap dat nu wordt bedreigd door de industrie.

Deze zomer hebben we vooral de nadruk gelegd op de mondiale gevolgen van de aluminium industrie en dat de keuzes die in IJsland worden gemaakt, overal ter wereld zijn littekens achterlaat op de natuur, klimaatveranderingen, mensenrechten en sociale structuren.

De strijd om IJsland zit nu in een cruciale fase. Een nieuwe smelter van Century Aluminium wordt op dit moment gebouwd, een andere van ALCOA staat gepland. De eerste werkzaamheden aan een nieuwe stuwdam voor Rio Tinto Alcan zijn tevens begonnen en nog drie andere liggen op de tekentafel. Het bijna-faillissement van het land zou kunnen leiden naar of het stoppen van deze projecten, of juist een toename ervan. Read More